Գործնական աշխատանք

Խմբավորիր ածականները ըստ առարկայի արտաքին հատկանիշի և ներքին հատկանիշի, ըստ գույների, ըստ մարդու մտավոր և բարոյահոգեկան հատկանիշների:
Ուռուցիկ, կծու, հեզ, խաժ, գանգուր, շվայտ, խելացի, հնազանդ, դեղձան, պարկեշտ, կլոր, գորշ, լաջվարդ, ժանտ, համեստ, լուրթ, ծուռ, թթու, խորամանկ, հարթ, բիրտ, մանր, քաղցր, ծավի, ուղիղ, ծույլ, բիլ, խորդուբորդ, նենգ, ազնիվ, աշխատասեր:

Առարկայի արտաքին հատկանիշ- ուռուցիկ, խաժ, գանգուր, կլոր, գորշ, ծուռ, հարթ, մանր, քաղցր, ուղիղ, խորդուբորդ:

Առարկայի ներքին հատկանիշ- կծու, թթու:

Գույներ- դեղձան, գորշ, լաջվարդ, լուրթ, ծավի, բիլ:

Մարդու մտավոր և բարոյահոգեկան հատկանիշ- հեզ, շվայտ, խելացի, հնազանդ, պարկեշտ, ժանտ, համեստ, խորամանկ, բիրտ, ծույլ, նենգ, ազնիվ:

Կազմիր տրված ածականների գերադրական աստիճանը:
Ազնիվ, հին, բարի, նոր, ծանր, զգայուն, սուր, երկար, մեծ, գեղեցիկ, խոշոր:

Ազնիվ- ամենաազնիվ, ազնվագույն, ամենից ազնիվ
հին- ամնեահին, հնագույն, ամենից հին
բարի- ամնեաբարի, ամենից բարի
նոր- ամենանոր, նորագույն, ամենից նոր
ծանր- ամենածանր, ծանրագույն, ամենից ծանր
զգայուն- ամենազգայուն, ամենից զգայուն
սուր- ամենասուր, ամենից սուր
երկար- ամենաերկար, ամենից երկար
մեծ- ամենամեծ, մեծագույն, ամենից մեծ
գեղեցիկ- ամենագեղեցին, ամենից գեղեցիկ
խոշոր- խոշորագույն, ամենախոշոր, ամենից խոշոր

Շարքում ընդգծիր համեմատության աստիճան չունեցող որակական ածականները:
Հպարտ, կույր, խեղճ, գեղեցիկ, չար, նենգ, պարկեշտ, արու, բարի, վեհ, ագահ, հղի, վսեմ, համր, պիղծ, ամուրի, խուլ, արդար, ճերմակ:

Տրված արմատներով կազմիր ածանցավոր և բարդ ածականներ:
Արծաթ, ադամանդ, ծիծաղ, լույս, սեր, հոտ, հուր, դառն, մազ, գույն, գութ, իմաստ, մարմար:

Արծաթազարդ, ադամանդե, ծիծաղելի, լուսատու, սիրառատ, հոտավետ, հրեղեն, դառանգույն, մազակալ, գույնզգույն, անգութ, անիմաստ, մարմարե:

Պալատական, ապստամբ, ավագ, դավաճան, հերոս, հանցագործ, խավար, հսկա, վիրավոր բառերը նախադասությունների մեջ գործածել մի դեպքում, որպես գոյական, մյուս դեպքում` որպես ածական

Գրիր տրված բառերի նույնարմատ հականիշ ածականները:
Անխռով-խռովել
խոտոր-անխոտոր
երերուն-աներերություն
տարակուսելի-անտարակույս
արտաքուստ-ներքուստ
անզարդ-զարդարանք
ամոթխած-անամոթ
աղմկոտ-անաղմուկ
արատավոր-անարատ
քաղցրահամ-անհամ
ընչատեր-անընչենի
թեթևաբարո- բարոյական

1

1.Ինչ խնդիր  կառաջարկես  մաթեմատիկական ֆլեշմոբի դեկտեմբեր ամսվա համար։(Երկարաժամկետ նախագիծ)

2.Տոնական դասին նվիրված՝ Կատակ խնդիրներ։

3. Հաշվիր
4-8

 5-17            

         5-25         
10-25            
0-18                  
-3-6              
-17-25        
-14-10
-10+12   
-15+20     
-17+51        
20-(+15)   
30-(+12)        
-28-(+25)        

4.Հաշվիր

         ա) (–18) · (+3),  
բ) (+15) · (–4),   
գ) (–100) : (+10),    
դ) (0) :(–15)

        5. Լրացրու՛ բաց թողած  փակագծեր անպես, որ ստացվի ճիշտ հավասարություն.

3+7×2-5=15                             
18-8:2+5=9                           
2×3+4:2=5

        5+12-8:2=7                              
22-20:2+3=18                    
17-24:2+4=13

         6.Ապրանքի գինը նախ իջեցվել է 30%-ով, ապա՝ ևս 20 %-ով։Որքա՞ն է դարձել ապրանքի գինը, եթե սկզբնական գինը եղել է 9000 դրամ։

Պարապմունք 49

ա) 3 %-ը հավասար է 60-ի,= 60×100:3
գ) 20 %-ը հավասար է 54-ի,

բ) 17 %-ը հավասար է 340-ի,
դ) 2 %-ը հավասար է 37-ի:

2. Թվի 15 %-ը հավասար է 12-ի: Գտե՛ք այդ թվի`

ա) 5 %-ը, 3%
գ) 30 %-ը,

բ) 75 %-ը,
դ) 150 %-ը:

3. Հետևյալ թվերից ո՞րն է ամենամեծը
-30, –18,  7, –1, 0, 11, -24, 77, 2 ,–6, -400:

4. Գծե՛ք կոորդինատային ուղիղ և նրա վրա նշե՛ք
A (–3), B (+7), C(–6), D (+1), E (+8), F (–5), G (–4) կետերը, նշի’ր ամենաձախ կողմում  գտնվող տառը։

5)Հաշվիր․

ա) |– 3| – |– 1|

բ) |15| · |– 12|

6)Կատարիր գումարումը.

ա) (–21) + (+8),
բ) (+19) + (–12)
գ)(-11)+(-39)+(-50)
դ)+(15)+(+185)+(400)+(-600)

7)Կատարե՛ք հանում.

ա) –48–(–25)

բ) –17 – (+34)
գ) +893-(-7)
դ) -91-(11)

8)Ի՞նչ թիվ պետք է գրել աստղանիշի փոխարեն, որպեսզի ստացվի հավասարություն.

ա) (–*) ։ (–20) = 4,

բ) * ։ (–5) = 2
գ) * x (-450)=-4500
դ)255:(-*)=-51

9.Կոնգո գետն ունի 4320 կմ երկարություն։ Ի՞նչ երկարություն կունենա այդ գետի պատկերումը
1 ։ 216.000.000 մասշտաբով գծված քարտեզում։

1. Գտիր այն թիվը, որի`

ա) 3 %-ը հավասար է 60-ի,
գ) 20 %-ը հավասար է 54-ի,

բ) 17 %-ը հավասար է 340-ի,
դ) 2 %-ը հավասար է 37-ի:

2. Թվի 15 %-ը հավասար է 12-ի: Գտե՛ք այդ թվի`

ա) 5 %-ը,
գ) 30 %-ը,

բ) 75 %-ը,
դ) 150 %-ը:

3. Հետևյալ թվերից ո՞րն է ամենամեծը
-30, –18,  7, –1, 0, 11, -24, 77, 2 ,–6, -400:

4. Գծե՛ք կոորդինատային ուղիղ և նրա վրա նշե՛ք
A (–3), B (+7), C(–6), D (+1), E (+8), F (–5), G (–4) կետերը, նշի’ր ամենաձախ կողմում  գտնվող տառը։

5)Հաշվիր․

ա) |– 3| – |– 1|

բ) |15| · |– 12|

6)Կատարիր գումարումը.

ա) (–21) + (+8),
բ) (+19) + (–12)
գ)(-11)+(-39)+(-50)
դ)+(15)+(+185)+(400)+(-600)

7)Կատարե՛ք հանում.

ա) –48–(–25)

բ) –17 – (+34)
գ) +893-(-7)
դ) -91-(11)

8)Ի՞նչ թիվ պետք է գրել աստղանիշի փոխարեն, որպեսզի ստացվի հավասարություն.

ա) (–*) ։ (–20) = 4,

բ) * ։ (–5) = 2
գ) * x (-450)=-4500
դ)255:(-*)=-51

9.Կոնգո գետն ունի 4320 կմ երկարություն։ Ի՞նչ երկարություն կունենա այդ գետի պատկերումը
1 ։ 216.000.000 մասշտաբով գծված քարտեզում։

Ածականը առարկայի հատկանիշ ցույց տվող բառն է:  Պատասխանում է ինչպիսի՞, որպիսի՞, ո՞ր հարցերին։

Ածականները բաժանվում են երկու խմբի` որակական և հարաբերական:

Որակական ածականները ցույց են տալիս  այնպիսի հատկանիշ, որը հատուկ է տվյալ առարկային` գեղեցիկ նկար, կապույտ  երկինք, տաք  օր:

Որակական ածականներն ունեն համեմատության աստիճաններ. դրանք են՝ դրական, բաղդատական, գերադրական:

Դրական աստիճանը ածականի ուղիղ ձևն է, որը ցույց է տալիս առարկայի հատկանիշը առանց համեմատելու այլ առարկաների հետ։

Օրինակ՝  մեծ  տուն, խոշոր քաղաք։

Բաղդատական աստիճանը ցույց է տալիս առարկայի հատկանիշի ավել կամ պակաս լինելը նույն հատկանիշի նկատմամբ։

Կազմվում է ածականի դրական աստիճանին ավելացնելով ավելի, նվազ կամ պակաս բառերը:

Օրինակ՝ ավելի մեծ տուն, ավելի խոշոր քաղաք։

Գերադրական աստիճանը ցույց է տալիս առարկայի հատկանիշի գերազանց լինելը այլ առարկանների նույն հատկանիշից։Կազմվում է ածականի դրական աստիճանին ավելացնելով ամենից բառը կամ ֊ամենա նախածանցը կամ էլ ֊(ա)գույն վերջածանցը։ Օրինակ՝ ամենից մեծ տուն, ամենամեծ տուն, ամենախոշոր քաղաք, խոշորագույն քաղաք։

Սակայն կա որակական ածականների մի խումբ, որ չունի համեմատության աստիճան՝ պայմանավորված իմաստով։ Օրինակ՝ կույր, հղի, մերկ, բոբիկ, կաղ, ամայի,  այրի, համր, խուլ, որբ և այլն։

Հարաբերական ածականները ցույց են տալիս առարկայի կապը ուրիշ առարկաների հետ՝ երկաթե դուռ, ոսկյա բանալի, քաղաքական հայացքներ, :

Հարաբերական  ածականները սովորաբար ցույց են տալիս առարկաների ոչ համեմատելի հատկանիշ: Չի կարելի ասել` ավելի բրդե (վերարկու), ավելի լեռնային (լճակ) և այլն:

Ըստ կազմության՝ ածականները լինում են՝

1. պարզ՝ լայն, խոր, թանձր
2. բաղադրյալ, որոնք իրենց հերթին լինում են՝
   1. ածանցավոր՝ անբախտ, կլորավուն, ոսկե,
   2. բարդ՝ նրբիրան, բազմաշնորհ, երկնագույն,
   3. բարդ ածանցավոր՝ քաղաքագիտական, բարձրաշխարհիկՙ եռհարկանի։

 Ածական կազմող ածանցները կոչվում են ածականակերտ ածանցներ։ 
       Նախածանցներ
ամենա-
ան-
ապ-
դժ-
չ-
տ-
Վերջածանցներ

-ալի

-ական
-ային
-անի
-ավետ
-ավոր
-ատ
-ե
-ելի-եղ
-ին
-կոտ
-յա
-ոտ
-ուb
-ուն