Թեմայի ամփոփում։Մայիսի 23֊27։

1. Ի՞նչ է բջիջը։ Բջջիջը կենդանի օրագանիզմների կառուցվածքների տարրական միավորն է:
2. Ո՞ր նյութերնեն բջջում էներգիայի հիմանական աղբյուրները։ Օրգանական նյութերից  օրգանիզմում կարևոր դեր ունեն ածխաջրերը:Կարևոր ածխաջրերն են գլյուկոզը,սախարոզը ,ցելյուլոզը:Ածխաջրերը  օրգանիզմին ապահովում են էներգիայով:
3. Որո՞նք են բջջի հիմնակա ն կառուցվածքային մասերը։ Բջջի հիմնական կառուցվածքային մասերն են ցիտոպլազման և կորիզը:
4. Ի՞նչ նշանակություն ունի բջջաթաղանթը։ Բջջաթաղանթի միջով բջիջ են ներթափանցում ջրում շուծված որոշակի նյութեր և հեռացնում են բջիջի համար ոչ պիտանի նյութերը:
5. Որտե՞ղ է գտնվում բջջահյութը,և ի՞նչէ այն պարունակում ։ Բջջահութը գտնվում է բուսական բջիջների վակուոլներում: Բջջահյութը պարունակում է ջրի մեջ լուծված շաքար և զանազան այլ նյութերով:
6. Ի՞նչ է հյուսվածքը։ Հյուսվածքը միանման բջիջներից կազմված խումբ է:
7. Ի՞նչ հյուսվածքներ ունեն բույսերը։ Բույսերը ունեն հինգ տեսակի հյուսվածք՝ գոյացնող, հիմնական, ծածկող, մեխանիկական և փոխադրող:
8. Բույսի ո՞ր մասերում է տեղադրված գոյացնող հյուսվածքը։Գոյացնող հյուսվածքը տեղադրված է բույսի արմատի ծայրին, ընձյուղի գագաթին, ցողուններում և արմատներում:
9. Ո՞ր հյուսվածքն է կատարում բույսի և նրա օրգանների հենարանի դեր։ Մեխանիկական հյուսվածքն է կատարում բույսի և նրա օրգանների հենարանի դեր:
10. Կենդանական ի՞նչ հյուսվածքներ գիտեք։ Կան կենդանական չորսը տեսակի հյուսվածք՝ էպիթելային, շարակցական, նյարդային և մկանային:
11. Ի՞նչ պաշտպանական դեր է կատարում շարակցական հյուսվածքը։ Շարակցական հյուսվածքը կատարում է հենարանային և պաշտպանական դեր:
12. Որո՞նք են բույսի վեգետատիվ օրգանները և ի՞նչ գործառույթ են կատարում։ Արմատը և ընձյուղը բույսի վեգետատիվ օրգաններն են: Դրանք ապահովում են բույսի սննդառությունը, շնչառությունը, աճն ու զարգացումը, ինչպես նաև վեգետատիվ բազմացումը:
13. Արմատի ի՞նչ ձևափոխություն գիտեք։ Թթվածնով աղքատ հողերում աճող բույսերի կողային արմատներից առաջացնում են շնչող արմատներ: Կան նաև հենարանային, օդային և այլ տիպի արմատներ:
14. Որո՞նք են արմատի գործառույթները։ Արմատով բույսը հողից կլանում է ջուր և նրանում լուծված նյութեր, արմատը բույսը ամրացնում է հողին, արմատի միջոցով բույսը կարող է բազմանալ:

Մայիսի 16-20

Տնային աշխատանք

Պատասխանել հարցերին

1. Ի՞նչով է առանցքային արմատային համակարգը տարբերվում փնջաձև արմատային համակարգից: Լավ զարգացած գլխավոր արմատով
2. Արմատի ինչ ձևափոխություններ գիտեք: շնչող արմատներ հենարանային արմատներ օդային արմատներ
3. Արմատապտուղներ հիմնականում առաջացնում են երկամյա բույսերը:Ինչպե՞ս են նրանք ծախսում արմատապտուղներում պաշարած սննդանյութերը:

Մայիսի 10-13

Ի ՞նչ է հյուսվածքը 

 Միևնույն ծագում ունեցող, կառուցվածքով և գործառույթներով նման և միջբջջային նյութով միացած բջիջների խումբը կոչվում է հյուսվածք:

Ի ՞նչ հյուսվածքներ ունեն բույսերը 

 Բարձրակարգ բույսերում տարբերում են գոյացնող,հիմնական, ծածկող, փոխադրող և մեխանիկական հյուսվածքներ։

Բույսի ո ՞ր մասերում է տեղադրված գոյացնող հյուսվածքը 

 Արմատի ծայրին և ընձյուղի գագաթին գտնվող գոյացնող հյուսվածքը ապահովում է բույսի աճն ըստ երկարության, իսկ ցողուններում և արմատներում գտնվողները՝ ըստ հաստության։

Մայիսի 10-13

Տնային առաջադրանք

Պատասխանել հարցերին

1. Ո՞ր հյուսվածքն է կատարում բույսի և նրա օրգանների հենարանի դեր: Շարակցական հյուսվածքը
2. Կենդանական ի՞նչ հյուսվածքներ գիտեք: Շարակցական,էպիթելային,մկանային , նյարդայն հյուսվածքներ,
3. Ի՞նչ պաշտպանական դեր է կատարում շարակցական հյուսվածքը։Նա կատարում է հենարանի դեր՝ ապահովելով մարմնի ամրությունը։

ԱՊՐԻԼ ԱՄՍՎԱ ԱՄՓՈՓԻՉ ԱՇԽԱՏԱՆՔ

1. Որ օրգանի շնոհիվ է ,որ ցանցաթաղանթի վրա շրջված տեսքով ստացված պատկերները մենք տեսնում ենք ուղիղ դիրքով։
   Գլխուղեղի շնորհիվ է պատկերը շրջվում։
   2.Որ նյութերն են բջջում համարվում էներգիայի հիմնական աղբյուրներ։
   Ածխաթթու գազ, ճարպեր, սպիտակուցը։
2. Լուսնի վրա անհնար է որևէ ձայն լսել,մեկնաբանեք ի՞նչու։
   Լուսնի վրա թթվածին ը ջուր չկա և ձայնը չի կարողանում տարածվել։
3. .Ջրում ձայնի արագությունը ո՞րքան է։
   1500 մ/վ
   Օդում ձայնի արագությունը ո՞րքան է։
4. 340 մ/վ
5. Ի՞նչ նշանակություն ունի ճարպը կենդանի օրգանիզմի վրա։
   Ճարպը բջջին տալիս է 30% էներգիա և պաշտպանում է մարմինը։
6. Ի՞նչ քիմիական տարրերից է կազմված բջիջը։
   Ածխածին, ջրածին, թթվածին, սնդիկ, սպիտակուց, ազոտ։
7. Ինչու են Արեգակը և աստղերը համարվում լույսի բնական ,իսկ մոմը և էլեկտրական լամպը արհեստական աղբյուրներ։
   Արեգակն ու աստղերը տալիս են լույս իրնքնուրույն, իսկ մոմը էլեկտրական լամպը մարդկանց օգնությամբ ստեղծված են։
8. Ի՞նչու են բոլոր բջիջները մեծ քանակությամբ ջուր պարունակում։
   բոլոր բջիջները մեծ քանակությամբ են ջուր պարունակում, որպեսզի մարդու մաշկը չորանալա օրինակ՝ շրթունքները։
9. Որ անկյուն է կոչվում բեկման անկյուն։
   բեկման անկյուն կոչվում է այն անկյունը, որ անկյունից լույսը բեկվում է։
10. Անթափանց մարմնի գույնը ինչից է կախված։
    Անթափանց մարմնի գույնը կախված է արևի ճառագայթներից։
11. . Թափանցիկ մարմնի գույնը ինչից է կազմված։
    Թափանցիկ մարմինները բաց են թողնում բոլոր գույների ճառագայթները։
12. Թվարկեք արեգակնային սպեկտրի գույներն ըստ հաջորդականության։
    Կարմիր
    Նարնջագույն
    Դեղին
    Կանաչ
    Երկնագույն
    Կապույտ
    Մանուշակագույն
13. . Ինչ է նուկլեինաթթուն։
    Նուկլեյնաթթուները օգնում են ժառնառանգ ստանալ և փոխանցել ձեր ժառանգներին։

Ապրիլի 18-22

Պատասխանել հարցերին:

1. Ի՞նչ է բջիջը: Բջջիջը կենդանի օրագանիզմների կառուցվածքների տարրական միավորն է
2. Ո՞ր նյութերն են բջջում էներգիայի հիմնական աղբյուրը:Օրգանական նյութերից  օրգանիզմում կարևոր դեր ունեն ածխաջրերը:Կարևոր ածխաջրերն են գլյուկոզը,սախարոզը ,ցելյուլոզը:Ածխաջրերը  օրգանիզմին ապահովում են էներգիայով:
3. Ո՞րոնք են բջջի բաղադրության հիմանական քիմիական տարրերը:Բոլոր կենդանի օրգանիզմների հիմնական մասը կազմում է քիմականը տարրերը:Դրանք են ազոտը (N),ջրածինը (H2)ածղածինը (c),թթվածին (O2):ԹԹվածինը կազմում է տարրի 98%-ը:

Դասարանական աշխատանք։

1. Ի՞նչ կառուցվածք ունի մարդու ականջը։
   Մարդու ականջը կազմված է ականջախեցիից, թմբկաթաղանթից, ականջի ոսկրիկներից և լսողական նյարդից։
2. Ի՞նչ նպատակով են շենքերում օգտագործում ուղեգորգերը։
   Ուղեգորգերը օգտագործում են աղմուկը նվազեցնելու նպատակով։
3. Ինչպե՞ս է աղմուկն ազդում մարդու օրգանիզմի վրա։
   Աղմուկի պատճատժռով մարդը կարող է շուտ հոգնել, գլխացավ ունենալ, վատ լսել և վատ քնել։
4. Ինչպե՞ս են պայքարում աղմուկի դեմ։
   Աղմուկի դեմ պայքարում են տարբեր միջոցներով, օրինակ՝ գործարանային աղմկոտ արտադրամասերում աշխատող բանվորները և հրետանավորները օգտագործում են հատուկ ականջակալներ։ Աղմուկը զգալի չափով նվազեցնում են նաև կանաչ տնկիները։ Շենքերի պատերը ծածկում են ձայնակլանիչ նյութերով, օգտագործում են հերմետիկ պատուհաններ, սենյակների հատակը ծածկում են գորգերով։

Տնային առաջադրանք

1. Թվարկե՛ք մի քանի կենդանիներ ,որոնք լսում են ՝

ա)ինֆրաձայները-մեդուզա, փիղ, աղավնի, շուն, բ) ուլտրաձայները-դելֆին, չղջիկ, թիթեռ

2.Ինչպիսի՞ միջոցներ են ձեռնարկվում մարդու օրգանիզմի վրա աղմուկի վնասակար ազդեցությունը նվազեցնելու նպատակով։
Աղմուկի վնասակար ազդեցությունը կանխելու նպատակով սահմանվել են աղմուկի առողջարարական սահմանաչափեր։
3.Ո՞րքան պետք է լինի հասարակական միջավայրերում,բակերում,բնակելի տներում աղմուկի ուժգնությունը։
Բնակելի շենքերում, բակերում և հասարակական շենքերում աղմուկի ուժգնության մակարդակը չպետք է գերազանցի մարդկանց հանդարտ զրույցի ձայնի ուժգնությանը։
4.Ո՞ր ձայներն ունեն հանգստացնող ազդոեցություն։
Մեղմ երաժշտական ձայները, ծովի խշշոցը և ծառերի սվսվոցը ունեն հանգստացնող ազդեցություն։

ԹԵՄԱՅԻ ԱՄՓՈՓՈՒՄ

1. Հայլիները լինում են՝ ա) միայն հարթ բ)միայն ուռուցիկ գ )միայն գոգավոր
2. Լույսն օդից ջրի մեջ անցնելիս ճառագայթի բեկման անկյունը՝ ա)փոքր է անկման անկյունից բ)մեծ է անկման անկյունից
3. Ոսպնյակները լինում են՝ ա)միայն հավաքող բ)միայն ցրող գ)հավաքող և ցրող
4. Նորմալ աչքի լավագույն տեսողության հեռավորությունն է՝ ա) 35 սմ բ) 40 սմ գ) 25 սմ դ)15 սմ
5. Լույսի անդրադարձման անկյունը՝ ա)մեծ է անկման անկյունից բ)հավասար է անկման անկյանը գ) փոքր է անկման անկյունից
6. Ո՞ր անկյունն է կոչվում լույսի բեկման անկյուն։ ուղղահայացի և բեկված ճառագայթի կազմած անկյունն անվանում են բեկման անկյուն 
7. Ի՞նչ է շանթարգելը։ կայծակի ուղիղ հարվածի հետևանքներից պաշտպանող մետաղական կոնստրուկցիա է։
8. Ո՞ր երևույթն է կոչվում ապամագնիսացում։ Երբ որ մագնիսական մարմինը ուժեղ տաքացնում են, այն կորցնում է իր մագնիսականությունը, այդ պրոցեսը կոչվում է ապամագնիսացում:
9. Ի՞նչ գույնի ճառագայթներից է կազմված սպիտակ լույսը։ Սպիտակ գույնը կազմված է բոլր գույնի ճառագայթների միացումից:
10. Լույսի քա՞նի աղբյուր գիտեք,թվարկեք օրինակներ։ արևը ,կրակը , էլեկտական լամպ

Տնային առաջադրանք

1.Ի՞նչ է կոչվում ինֆրաձայն:

Մինչև 17 հց հաճախությամբ տատանումների առաջադրած ձայնը ինֆրաձայն է:

2.Ո՞ր ձայն ենք անվանում ուլտրաձայն:

20 հազար Հց-ից բարձր հաճախությամբ տատանումների առաջադրած ձայնը  (գերձայն) է ուլտաձայն:

3.Ի՞նչպես է տատանվող մարմնից ձայնը հասնում մեր ականջին:

Պարզվում է, որ ձայնը լսելու համար աղբյուրի և ականջի միջև պետք է լինի որևէ հաղորդող միջավայր: Տատանսող քանոնը շարժման ուղղությամբ առաջացնում է իր առջևի օդի խտացում: Մյուս կողմով այն առաջացնում է իր հետևի օդի նոսրացում: Օդի այդպիսի խտացումներն ու նոսրացումները արագ հաջորդում են իրար և հաղորդվում ավելի հեռու գտնվող շերտերին, այդպիսով օրում տարածվում է ձայնային ալիք: Երբ այն հասնում է մեր ականջին, մենք լսում ենք ձայնը:

4.Մատը թեթևակի հպեք ձեր կոկորդին և խոսեք : Նկարագրեք,թե ինչ եք զգում այդ պահին:

Ես զգում եմ մահը

5 Թռիչքի ժամանակ ագռավը մեկ վայրկյանում թևերը թափահարում է 3-4 անգամ, ճնճղուկը՝ մինչև 13 անգամ , իշխանամեղուն ՝ 110 անգամ ,իսկ մոծակը՝ 500-1000 անգամ: Այդ թռչուններից և միջատներից որո՞նք են առաջացնում մարդու համար լսելի ձայն, և որո՞նք՝ ինֆրաձայն:

Ագռավն ու ճնճղուկը առաջացնում են լսելի ձայն, իսկ իշխանամեղուն և մոծակը՝ ինֆրաձայն:

Տնային աշխատանք

1. Ի՞նչով է պայմանավորված մարմիների գույնը։
   
   Անթափանց մարմինների գույնը կախված է, թե որ գույներն է նա կլանում, իսկ որոնք ոչ։
2. Ո՞ ր գիտնական է ապացուցել,որ արեգակի սպիտակ լույսը,տարբեր գույնի ճառագայթների համախումբն է։
   
   Նյուտոնը
3. Ի՞նչպիսին է կենդանիների աչքի կառուցվածքը։
   
   Կենդանիները ունեն տարբեր աչքերի կառուցվածք։
4. Բացատրե՛ք լուսացույցի գունավոր ապակիների 《գործողությունը》։
   
   կարմիր-կանգնել
   դեղին-ուշադիր լինել
   կանաչ-գնալ
5. Թվարկե՛ք արեգակնային սպեկտրի գույներն ըստ հաջորդականության։
   
   կարմիր, նարնջագույն, դեղին, կանաչ, երկնագույն, կապույտ, մանուշակագույն։