Կարդա այսպես.

լաւ — լավ

կոյր — կույր

Բառարան

աչօք — աչքով

մտօք — մտքով

Հարցեր և առաջադրանքներ

1․Նախադասությունը ժամանակակից հայերեն (աշխարհաբար) դարձրու: Գրաբար և աշխարհաբար նախադասությունները բարձրաձայն կարդա՛: Քո կարծիքով ո՞ր դեպքում է այն ավելի գեղեցիկ հնչում:

Լավ է կույր աչքով քան կույր մտկքով

2․ Կոյր մտօք արտահայտությունն ինչպե՞ս ես հասկանում: Դրա հակառակ իմաստն արտահայտող բառը կամ բառակապակցությունը գտիր:

Նշանակում է, որ այդ մարդը անխելք է: Գիտուն պայծառ մտքով

3․ Մարդը կարո՞ղ է սրտով կույր լինել (գրաբ. կլինի` կոյր սրտիւ):

Անսիտ մարդը կարող է լինել կույր սրտով

4․ Լավ է կոյր աչօք, քան կոյր մտօք նախադասության իմաստն աշխարհաբար քանի՞ ձևով կարող ես արտահայտել:

Լավ է կույր աչքով քան կույր մտկքով

Լավ է կույր լինել քան անմիտ

5․ Ինչպե՞ս ես հասկանում այս նախադասությունը (նախադասությունն ազատ և ընդարձակ փոխադրիր):

Խելացի, բայց կույր մարդը շատ ավելի լավն է քան տեսնող, բայց տգետ մարդը

***

Լաւ է մանուկ աղքատ եւ իմաստուն, քան զթագաւոր ծեր եւ անմիտ:

Կարդա այսպես.

լաւ — լավ

զթագաւոր — ըզթագավոր

(Նկատեցի՞ ր` ինչպես է կարդացվում ւ տառը:)

Բառարան

Քան զթագաւոր — քան թագավորը

Հարցեր և առաջադրանքներ

Գրաբարում «եւ» բառն ուներ նաև այսօրվա «բայց» բառի իմաստը: Քո կարծիքով. այստեղ պետք է և՞, թե՞ բայց փոխադրել: Իմաստային ի՞ նչ տարբերություն կա այս արտահայտությունների միջև` աղքատ և իմաստուն մանուկ — աղքատ, բայց իմաստուն մանուկ:

Աղքատ և իմաստուն մանուկ, աղքատ, բայց իմաստուն մանուկ։ Նախադասությունները իմաստով չեն տարբերվում։

Նախադասության մեջ հակառակ իմաստ ունեցող բառերը գտի՛ր և զույգ — զույգ դո՛ւրս գրիր:

Մանուկ — ծեր, աղքատ-թագավոր, իմաստուն- անմիտ

Եթե կարող ես, շրջի՛ր նախադասության իմաստը, թող գրաբար լինի`

Ծեր և անմիտ թագավորն ավելի լավ է, քան աղքատ, բայց իմաստուն մանուկը: Որպեսզի նախադասությունդ ճիշտ լինի, զ մասնիկը (նախդիրը) դիր քան — ին հաջորդող բառի վրա:

12. Ստեղծագործական աշխատանք` «Ընկերություն»․․.

Ընկերություն

Իմ համար ընկերուրությունը կարևոր է, բայց կան ընկերություններ, որոնք սուտ են:Ես կպատմեմ մի պատմություն այդ մասին: Դե սկսեցինք: Երբ ես ընդունվեցի Մխիթար Սեբաստացի կթահամալիր ես մի ընկեր ունեի, որի անունը Արտավազդ է նա իմ հետ ընկերություն էր անում, բայց մի անգամ նա սկսեց վիրավորել ինձ և ես նրա հետ էլ ընկերություն չարեցի: Հետո երբ Հյուսիսային դպրոցից գնացինք դեպի Մայր դպրոց, և երբ ես գնդակ բերեցի, նա սկսեց ինձ հետ ընկերություն անել: Դա ես համարում եմ սուտ ընկերություն:

Բայց կան հավատարրիմ ընկերներ որոնք ինձ ոչ մի անգամ չեն դավաճանել: Ես նրանց համարում եմ իսկական ընկերներ Այսպիսով ուզում եմ ասել, որ պետք չէ բոլորին ընկեր համարել:

Հոկտեմբերի 8

Դասարանում

Առակների թարգմանություն

Ջրհորհը թունավորվոր ջրով

Մի գյուղում կար խորը ջրհոր: Ջրհորը մաքուր ջրով էր, բայց ոչ մեկ այդ գյուղից ջուր չէր վեցնում նրանից: Ծարրավից տանջվող ճանապարհորդը քայլում էր, այս գյուղի կողքով: Նա խնդրեց աղջկան , որ ջուր հանի ջրհորըից: Նա նրան պատասխանեց, որ չի կարելի: Պարզվում է , բանն այն է, որ մոտակայքում գտնվում էր շրջանի տիրակալի կալվածքը: Եվ երբ նշանակել են նոր տիրակալ, նա փորձել էր այդ ջրհորի ջրից: Բայց տեղացիները նկատեցին, հենց որ բոլորի կողմից հարգված բարի մարդը դարձավ տիրակալ և խմեց ջուր այդ ջրհորից, նա դարձավ ժլատ, հիմար և չար: Դրա համար էլ պետք չէ խմել այդ թունավորվոր ջուրը:

Հոկտեմբերի 6

Ստեղծագործական աշխատանք

Անտառապահ շունը

Մի շուն կար անունը Ջեկո էր: Նա ատառապահ էր, ապրում էր անտառում :Մի անգամ նրան հյուր եկան իր բարեկամները՝ գայլը, աղվեսը ,վիշապը, վագրը և առյուծը: Երբ նրանք զվարճանում էին, հակած ատառի կողքով անցնում էին արջերը, որոնք շատ սոված էին: Ա վագ արջ մտածեց գիշերը նրանց ուտել:Շան ընկերները մնացին նրա տանը գիշերելու: Արջերը պատուհանից տեսան, որ կենդանիները քնեցին:Առաջին գիշերը կերան աղվեսին, երկրորդ օրը՝ գայլին, երորդ օրն էլ կերան վիշապին:Առյուծը, վագրը և ատառապահ շունը նկատեցին ,որ իրեց ըկերների կեսին կերել են: Անտառապահ շունը ուներ մի ծուղակ ,որ դա երբեք չէր օգտագործել:Նրանք գիշերը չքնեցին այլ դրեցին փափուկ խաղալիքնե և թաքնվեցին: Արջերը եկան մտան ներս և ծուղակը աշխատեց : Ատառապահ շունը ,առյուծը և վագրը նես մտան և արջերին խիստ պատժեցին: Արջերը խոստովանեցին ,որ իրենք չեն կերել այլ պատրաստվում էին նրանց էլ տանել և բոլորին միասին ուտել ու հետո այդ տանը ապրել: Նրանք խոստացան վերադարձնել ու էլ երբեք նման բան չանել:

Լրացուցիչ աշխատանք

Ավարտել դասարանական աշխատանք

Դիտե՛ք « Մատիլդա» ֆիլմը:

Առաջադրանքներ

Առաջադրանքներ

1. 12-13 նախադասությամբ գրավո՛ր պատմիր ֆիլմը:  ֆիլմը մի աղջկա մսին է:Նա շատ էր սիրում կարդալ բայց նրա ծնողները և նրա եղբայրը նրան չէին սիրում և Մաթիլդան որոշեց , որ նա պետք է գնա գրադարան նա գրանցվեց գրադարանում և ամեն օր այնտեղ կարդում էր: Նա երբ ընդուվեց դպրոց նրան այնտեղ շատ դժվարություններ էին սպասվում, քանի որ տնօրենը շատ չար էր: Բայց ուսուցչուհին շատ բարի էր և օգնում էր նրան:
2. Առանձնացրո՛ւ այն կերպարը, որն ամենաշատը քեզ դուր եկավ, բնութագրի՛ր նրան: Ինձ շատ դուր եկավ Մատիլդան, որովհետև նա շատ խելացի և ընթերցասեր է: Նա նայեև ավախ և ընկերասեր է:
3. Ո՞ր հատվածն ամենաշատը դուր եկավ, ինչո՞ւ: ինձձ դուր եկավ վերջին հատվածը ,երբ Մատիլդան մնաց իր ուսուսչուհու, մոտ , քանի որ նա ապահով ձեռքերում էր:
4. Համեմատի՛ր դպրոցի տնօրենին քո դպրոցի տնօրենի հետ: Ֆիլմի տնօրենը չար էր ,իսկ մեր դպրոցի տնօրենը բարի և հետաքրքիր մարդ է:
5. Համեմատի՛ր Մատիլդայի ուսուցչին քո ուսուցչի հետ: Մատիլդայի ուսուցիչը շատ նման է իմ ուսուցչուհուն Մատիլդայի ոսուշչուհին շատ բարի է և նոյնը իմ ոսուչուհու հետ:
6. Համեմատի՛ր Մատիլդայի դպրոցը քո դպրոցի հետ: Մատլդայի դպրոցը շատ կեղտոտ էր , իսկ իմ դպրոցը մաքուր ՝ և գեղեցիկ:

Հոկտեմբերի 4

Առաջադրանքներ

նախագիծը:

• Կարդա՛ Էդմոնդ դե Ամիչիսի «Սիրտը»:
• Կատարի՛ր առաջադրանքները (առաջադրանքները ստեղծագործության վերջում են):

1. Համոզի՞չ էր հոր նամակը: Այո
2. Ամենաշատը ո՞ր հատվածը հավանեցիր: Ընտրությունդ պատճառաբանի՛ր: Սիրի՛ր նրան միշտ և հավերժ ու հարգանքով արտասանի՛ր <<ուսուցիչ>> բառը: Այս հատվածը հավանեցի, քանի որ երբեք պետք չէ մոռանալ ուսուցիչներին:

1. Նամակի ո՞ր մասում է խտացած ստեղծագործության գլխավոր ասելիքը (կարող ես մի քանի հատված ընդգծել): Ուսուցիչները ձգտում են բարձրագույն նպատակի. դարձնել մեր երկրի ապագա քաղաքացիներին ավելի լավը, քան ներկայիս բնակչությունն է:
2. Ո՞վ է քեզ համար ուսուցիչը: Ուսուցիչը իմ երկրորդ ծնողն է:
3. Ստեղծագործական աշխատանք՝ «Իմ ուսուցիչը»… Իմ համար ուսուցիչը դա երկրորդ ծնողն է: Երբ որ գնում ենք դպրոց մենք ծանոթանում ենք նրա հետ և նոր ընկերներ ենք ձեռ բերում: Նա մեզ սորեցնում է հարգել մեծերին և տալիս է գիտելիքներ;

Լրացուցիչ աշխատանք

Դիտե՛ք « Մատիլդա» ֆիլմը:

Առաջադրանքներ

1. 12-13 նախադասությամբ գրավո՛ր պատմիր ֆիլմը: ֆիլմը մի աղջկա մսին է:Նա շատ էր սիրում կարդալ բայց նրա ծնողները և նրա եղբայրը նրան չէին սիրում և Մաթիլդան որոշեց , որ նա պետք է գնա գրադարան նա գրանցվեց գրադարանում և ամեն օր այնտեղ կարդում էր: Նա երբ ընդուվեց դպրոց նրան այնտեղ շատ դժվարություններ էին սպասվում, քանի որ տնօրենը շատ չար էր: Բայց ուսուցչուհին շատ բարի էր և օգնում էր նրան:
2. Առանձնացրո՛ւ այն կերպարը, որն ամենաշատը քեզ դուր եկավ, բնութագրի՛ր նրան: Ինձ շատ դուր եկավ Մաթիլդան, որովհետև նա շատ խելացի և ընթերցասեր է: Նա նայեև ավախ և ընկերասեր է:

Գործնական քերականությություն

1. Տրված բառերից նոր բառեր կազմի՛ր —ական կամ —ային ածանցներով:

Օրինակ՝

մանուկ — մանկական

Լեռն-լեռնային, քաղաք-քաղաքային, անձրև-անձրևային, բարեկամ-բարեկամական, շուն-շնային, անձ(ն)-անձնական, զինվոր-զինվորական, ցամաք-ցամաքային, ծնունդ-ծննդական, տուն-տնական, անապատ- անապատային, դև- դիվային, դյուցազն-դյուցազնական, աղաչ(ել)-աղանչանք, հրեշտակ-հրեշտակային, ստրուկ,ստրկային պետ-պետական, տոհմ-տոհմային, հանրապետ(ություն)-հանրապետական, խորհուրդ-խորհրդական:

2. Փակագծերում տրված բառերից մեկն ընտրի՛ր ու պահանջվող ձևով գրի՛ր հարցում արտահայտող բառի փոխարեն:

Զարդասեղանին ինչե՞ր էին դրված:Սանրէր (Սանր, սանրել)

Թե մազերը ի՞նչ աներ ու լվացվեր, կտեսնեիք, որ սիրուն երեխա է: Սանրել (Սանր, սանրել)

Նվերը մի գեղեցիկ ի՞նչ էր:Սանր (Սանր, սանրել)

Նա մի շատ բարի ո՞վ էր:կախարդէր (Կախարդել, կախարդ)

Եթե իրոք ի՞նչ աներ, մուկ կդառնայիր:Կախարդել (Կախարդել, կախարդ)

Եկողն ամենաչար ո՞վ էր:Կախարդէր (Կախարդել, կախարդ)

Հավաքվեցին չար ու բարի ովքե՞ր:Կախարդներ (Կախարդել, կախարդ)

Պատին մի աղջկա ի՞նչ էր կախված:Նկար (Նկարել, նկար)

Սիրով որ ի՞նչ աներ, նկարը սիրուն կստացվեր:Նկարել (Նկարել, նկար)

3. Բաց թողնված տառերը լրացրո՛ւ:

Սևանա լճի խնդիրն այսօր հուզում է յուրաքանչյուր քաղաքակիրթ մարդու: Սևանի ջրի մակարդակը տասնյակ տարիների ընթացքում իջել է: Ջրի կորստի հետ առնչվում են մի շարք այլ էական հարցեր: Առանձին ուշադրության է արժանի ջրավազանի կենսական աշխարհի պահպանության խնդիրը:

4. Յուրաքանչյուր շարքից մի բաղադրիչ ընտրի՛ր և բաղադրյալ բառեր կազմի՛ր: Նշի՛ր, թե ի՞նչ հնչյունափոխություն է կատարվել:

Օրինակ՝

գգույշ + անալ — գգուշանալ (ույ-ը դարձել է ու):

Ա. Բազում, ամուր, բույր, կապույտ, բույս, ողջույն, որդի, ոսկի.

Բ. -պատիկ, -անալ, -ավետ, -ական, ակ, յա:

Բազում+պատիկ=բազմապատիկ ու-ն սղվեց,ամուր+անալ =ամրանալ ու-ն սղվեց, բույր +ավետ=բուրավետ ույ-ը դարձել է ու, կապույտ+ակ=կապուտակ ույ-ը դարձել է ու, բույս+ական=բուսական ույ-ը դարձել է ու, ողջույն+անալ=ողջանալ ու-ն սղվեց,որդի+ական=որդիյական  ի-ն դարձել է յ, ոսկի+յա=ոսկյա ի-ն սղվեց

 5. Որ դարձվածքների  իմաստն է սխալ բացատրված:

1. ժամավաճառ լինել – իզուր ժամանակ վատնել
   2.երեսից կախվել – թախանձել
   3.արյունը ջուր դառնալ – սահմռկել
   4.աչքերը փակել – ժպտալ —սխալ է
   5. աչքը ջուր կտրել – կարոտով, անհամբերությամբ սպասել
   6. անձյուն ձմեռ – անճարակ մարդ
   7. գլխարկը գետնովը տալ – նորաձև հագնվել սխալ է
   8. գլխին տալ — ուրախանալ: սխալ է

Գործնական քերականություն

1. Բացատրի՛ր հետևյալ բառերը՝ վնգստալ, գոցել, ապրուստ, ճկուն: Կարող ես օգտվելnayiri.com էլեկտրոնային բառարանից:Վնգստալ-խղճալի ձայնով կաղկանձել, գոցել-Փակել , ապրուստ-ապրելակերպ, ճկուն-ճարպիկ:

2. Տրված բառերը բաժանի՛ր բաղադրիչների՝ հյուրանոց, լուսամուտ, հնամաշ, վիճակախաղ, ոտնաման, հուսախաբ, դժկամորեն, հայկական, անպատճառ: հյուր-անոց, լուս-ա-մուտ, հն-ա-մաշ, վիճակ-ա-խաղ, ոտն-աման, հուս-ա-խաբ, դժ-կամ-որեն, հայկ-ական, ան-պատճառ:

3. 10-15 նախադասությամբ գրավոր պատմի՛ր ստեղծագործությունը:

Կոմիտասը շտապում էր Մարգարիտայի տուն,որ ճաշեն : Նրա գումարը վերջացել էր և չրգիտեր ումից խնդրեր: Կոմիտասը հանկարծ գտավ մի դրամապանակ, նայեց մաշված շատ հին էր և մեջը կար ընդամենը 10 ֆրանկ : Կոմիտասը մի քիչ սպասեց հանկարծ նա գտավ մի կես ֆրանկ : Մտածեց ու հասկացավ , կարելի է մեկ լոտոյի տոմս գնել : Նա խաղաց և հաղթեց և շահեց հարուր ֆրանկ:Եվ մի անգամից դրեց դրամապանակի : Հանկարծ մի կին դուրս եկավ տղամարդու հագուստով, կոշիկները տոպրակից: Կոմիտասը մոտեցավ և հարցրեց.

-Մադմազել , դուք դամապանակ չե՞ք կորցել :

-Այո, ասց կինը և Կոմիտասը հանեց դրամապանակը և տվեց նրան; կ

Կինը ուզում էր դրամապանակը բացել, բայց Կոմիտասը նրան չթողնեց և հրավիրեց համերգի:

4.Ստեղծագործությունը բաժանի՛ր հատվածների և վերնագրի՛ր:

1,Կորած դրամապանակը

2,Կոմիտասը և աղքատ կինը

5. Բացատրի՛ր հետևյալ արտահայտությունները՝ ցուրտը վնգստում էր — ուժեղ ցորտ էր, աչքերում շողաց մի կարևոր միտք-մի լավմիտք ավելացավ:

6. Ըստ պատմվածքի գրի՛ր Կոմիտասին բնութագրող 5 հատկանիշ:

Ազնիվ,հմարցակ ,օգնող, վստահելի,բարեղիղճ:

7.Ընտրի՛ր Կոմիտասի երգերից մեկը, լսի՛ր և 5-8 նախադասությամբ գրի՛ր տպավորություններիդ, ապրումներիդ մասին, ի՞նչ էիր զգում և մտածում երգը լսելիս: Այս աշխատանքդ տեղադրիր քո բլոգում:

Լսեցիցի Կոմիտասի կաքավիկ երգը:Ես այս երգը լսելիս մտածում եմ բնության մասին և ես զգում եմ ավլի թարմացած

8. Ի՞նչ է տալիս պատումին բեռլինյան տարիների հիշողությունը: Պատումը դառնումա է ավելի հուզիչ :

9.Կոմիտասին ասում են՝ Հայ երգի Մեսրոպ Մաշտոց, ինչո՞ւ: Որովհետև նա ստեղծել էր հայ երգի ՚՚տառերը՚՚

10.Ընտրի՛ր Կոմիտասի բանաստեղծություններից մեկը, անգիր սովորիր , չմոռանաս նաև անծանոթ բառերի բացատրությունը նայել:

Աշուն գիշեր

Բոց-կրակ, հերկել-վարել

ԿՈՄԻՏԱՍ

Կոմիտասի՝ արտասահմանից վերադառնալուց անցել էր 6 — 7 ամիս: Այդ ժամանակ արդեն որոշակի համբավ ու հմայք էր ստեղծել իր շուրջը: Սակայն էջմիածնում կային մարդիկ, որ այնքան էլ հաշտ աչքով չէին նայում «յար» և «սեր» երգող վանականին… Մամուլում լույս տեսավ մի հոդված, որտեղ, խոսելով Կոմիտասի մասին, կեղծանունով մի հոդվածագիր եզրակացնում էր. «Երեք տարում կոշկակարություն չի կարելի սովորել, չէ թե երաժշտություն»: Այս հոդվածը լուրջ վիշտ պատճառեց Կոմիտասին, թեև ձևացնում էր, թե իբր հաշվի չի առնում հոդվածագրի խոսքերի թույնը:
Մի անգամ նրա մոտ եկավ Վրթանես Փափազյանը’ կարճահասակ մի գիրուկ մարդու հետ: Կոմիտասը սկսեց նվագել և երգել իր մշակած երգերից: Փափազյանն էլ վերցրեց իր ջութակը ու սկսեց նվագել քրդական «Լուր — դա — լուր» — ը: Կոմիտասը հյուրերից աննկատ վերցրեց մի սպիտակ թուղթ ու, աչքերը հառած Փափազյանին, լսում էր նրա նվագը: Փափազյանը նվագում էր սրտախտիտ, ջերմ զգացումով:Ինչպե՞ս է, Կոմիտա՚ս, հավանեցի՞ր, — հարցրեց Փափազյանը՝ ջութակը վերցնելով կրծքից:

Հիանալի է, հավանեցի ու սիրեցի, այժմ ես նվազեմ, դու լսի՛ր: Այս ասելով՝ Կոմիտասը վերցրեց գրասեղանից թերթը, նստեց դաշնամուրի մոտ ու սկսեց նվագել և երգել «Լուր — դա — լուր» — ը, որ նոր էր ձայնագրել տեղնուտեղը: Եղանակի վերարտադրությունը լիովին ճիշտ էր և հարազատ: Փափազյանը հիացմունքից ուղղակի ապշել, քարացել էր:

Կոմիտա՚ս, դու այն առաջուց ձայնագրած ունեի՞ր:

Ո՛չ, ձայնագրեցի, երբ դու նվագում էիր, — ասաց և ցույց տվեց ծուռումուռ տողերով նոր գրի առնված երգը:
Փափազյանը, շեշտակի հայացք նետելով իր հետ եկած ընկերոջ կողմը, ձայնեց.

Մի՞թե անբարեխիղճ, անամոթ չէ այն մարդը, որ առանց ծանոթանալու Կոմիտասի հետ, առանց գաղափար ունենալու նրա շնորհքի ու ընդունակությունների մասին, հրապարակավ քննադատում է նրան…

Այդ անամոթ մարդը ես եմ, Կոմիտա՚ս, և ներողություն եմ խնդրում իմ անբարեխղճության համար, — թոթովեց անծանոթը՝ խեցգետնի պես կարմրելով և ձեռները մեկնելով Կոմիտասին:
Հւսնկարծակիի եկած Կոմիտասի դեմքը մթագնեց անհաճո զգացումից, բայց վայրկենական այդ մութ ստվերին հաջորդեց լայն ու պայծառ ժպիտը, և նա մանկական անհիշաչարությամբ ու ներողամտությամբ սեղմեց իրեն պարզած ձեռքը:Реклама

Ստեփան Զորյանի «Չալանկը»

Առաջադրանքներ

1. Կետադրի՛ր հետևյալ հատվածը.

Ու ահա ձմռան մի գիշեր, երբ մեր տանը բոլորս քնած էինք հանկարծ զարթնեցինք ինչ- որ տարօրինակ ձայներից։ Մեկը դիպչում էր մեր դռանը, ճանկռոտում և մի տեսակ, մռռոցի նման ձայներ հանում։

Առաջինը զարթնեցինք ես ու մայրս։ Հայրս,  սովորաբար,  խոր էր քնում, մինչև չհրեիր՝ չէր զարթնի։

Մի քանի անգամ ականջ դնելով այդ տարօրինակ ձայներին, արթնացրեց հորս

 -Տես մի էն ի՞նչ է,  որ դուռը չանգռում է…

Այդ րոպեին դռան ճանկռտոցը կրկնվեց  նորից մեկը դիպավ դռանը՛  և լսվեց զսպված կլանչոց։

Բայց մայրս չթողեց դուռը բանալ։

2. Ստեղծագործության միջից դո՛ւրս գրիր անծանոթ բառերը և բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր:Բանալ -բացել, զսպված-չափավոր, մռռոց-մռռալ, կլանչոց- կաղկաձյուն:

3. 10-12 նախադասությամբ գրավոր պատմի՛ր ստեղծագործությունը

Պատմվվածքը շան մասին է:

Մի շուն կար անունը Չալակ էր: Նա ուներր սև մորթի, փոքր ժամանակ նրա պոչն ու ականջները կտրել էին, ամբողջ ամառ տանջվում էր ճանճերի ձեռքից: Նա շատ տարօրիակ շուն էր, բոլորի վրա նույն ձև չէր հաչում: Նա երբ տեսնում էր մի անծանոթի սկսում էր հաչալ:Երբ ,որ ձմեռը ընկնում է Չալակին տանում էին գոմը, որ հանկարծ գող չմտնի: Բայց մի գիշեր երբ բոլորը քնած էին Չալակը արագ վազեց տան մոտ և սկսեց հաչալ:Հարիկ չեր ուզում գնալ նույնիսկ նա ծեծեց Չալակին: բայց երբ Չալակը շատ հաչեց, գնացին գոմ ու տեսան ,որ մայր կովը հորթ էր ծնել: Այդ օրվանից բոլոր սկսեցին սիրել նրան:

4. Գտի՛ր այս պատմվածքի.

• ամենահետաքրքիր հատվածը -Մեր մեծ կովը ծնել էր, հորթը կովի տակ փռած ծղնոտին ընկած շարժում էր երկար ոտները և ուզում բարձրանալ։
• ամենահուզիչ հատվածը-Երբ շատ կրկնեց այդ, հայրս է՛լ չհամբերեց. վեր կացավ. բարկացած և այս անգամ, առանց ուսերին մի բան գցելու, դուռը բաց արավ, դռան ետևը դրված ձեռնափայտը վերցրեց ու… շանը.
• ամենազարմանալի հատվածը-Զարմանալի շուն էր մեր Չալանկը, տարբեր մարդկանց վրա հաչում էր տարբեր ձևով— մուրացկանների վրա հատընդհատ, ասես իմացնելու համար միայն. անծանոթների վրա տարակուսով, երևի մտածելով, թե հանկարծ տան բարեկամ չլինի՞. ձեռնափայտով մարդկանց վրա` հախուռն։

5. Ո՞րն է այն նախադասությունը, որն ստեղծում է սպասումի, լարված իրավիճակ:Եվ մինչ հայրս հրացանը կլցներ, ես հագնվեցի արագ, գայլ տեսնելու ցանկությամբ տարված։ Շատ էի լսել գայլերի մասին, բայց չէի տեսել։

6. Նկարագրի՛ր Չալանկին:Նա ուներր սև մորթի, փոքր ժամանակ նրա պոչն ու ականջները կտրել էին, ամբողջ ամառ տանջվում էր ճանճերի ձեռքից:

10. Ի՞նչ գիտես շների մասին: Շունը մարդու հավատարիմ ընկերն է: Նա օգնում է որսորդերին և ոստիկաններին, քանի, որ շատ լավ հոտառություն ունեն:

Գործնական քերականություն․ սեպտեմբերի 13

1. Ուղղագրական բառարանից դո՛ւրս գրիր բառեր, որոնք բավարարեն տրված պայմաններին:

Օրինակ՝

5 տառ, 6 հնչյուն — երանգ:

4 տառ, 6 հնչյուն – տերև: 5 տառ, 6 հնչյուն-երեխա: 6 տառ, 7 հնչյուն-որունում: 8 տառ, 10 հնչյուն-տերերևաթափ:

2․ Նախադասությունները լրացրո´ւ:

Հայերենի ձայնավոր հնչյուններն են ՝  ա,օ, ու ,ի,ը,է,ե:

Հայերենի բաղաձայն հնչյուններն են՝ բ ,գ, դ,զ, թ ,ժ,լ,խ,ծ,կ,հ,ձ,ղ,ճ,մ,յ,ն,շ,ո, ս,վ,տ,ր,ց,ք,և,ֆ:

3․ Տրված բառազույգերում ընդգծված արմատները համեմատի՛ր և գրի՛ր, թե ինչ փոփոխոթյուն է կատարվել:

Օրինակ՝

տպագիր, գրաճանաչ — ի-ն դարձել է ը:

Հայրենասեր, սիրալիր— ե-ն դարձել է ի : Սպառազեն,զինավառ-— ե-ն դարձել է ի: Անիղձ, ըղձալի— ի-ն դարձել է ը: Լայնասիրտ, սրտագին— ի-ն դարձել  սղվում : Մեծատուն, տնական— ու-ն դարձել էսղվել : Բազմագույն, գունագեղ— յ-ն դարձել սղվել է : Հետախույզ, հետախուզել— յ-ն դարձել սղվեցէ :

4․Տրված բաղադրիչներով բառեր կազմի՛ր և նշի՛ր, թե ինչ հնչյունափոխություն է կատարվել:

Ոսկի + ա + գույն-ոսկեգույն-ի +ա -ն դարձավ ե , փոշի + ա + կուլ փոշեկուլ — ի +ա -ն դարձավ ե , տարի + ա + վերջ –տարեվերջ – ի +ա -ն  դարձավ ե, այգի + ա + պան – այգեպան- ի +ա -ն  դարձավ ե, բարի + ա + կամ բարեկամ- ի +ա -ն  դարձավ ե:

5․ Պարզի՛ր, թե ուղղագրական կամ ուղղախոսական ի՛նչ սկզբունքով են ընտրված յուրաքանչյուր շարքի բառերը, և ո՛ր բառը դրան չի համապատասխանում:

Ա. Աներազ, մեներգ, աներևույթ, երեսուներեք, խուռներամ, ամենաերազկոտ, աներևակայելի:

Բ. Առէջ, ելևէջ, ուրևէ, ովևէ, մանրէաբանության, քառասուներկու, ինչևէ:

6․ Որտեղ պետք է, կետի փոխարեն յ գրի՛ր: Ո՞ր դեպքում գրեցիր յ—ն:

Հայացք, հայելի, հոյակապ, մի.ացում, ձի.արշավ, տի.եզերական, փակե.ի, կայարան, խաբե.ություն, է.ի, գնայի, տղայի, Մարոյի:

Յ-ն գրվում է ա և ո ձայնավորներից հետո

7․ Կետերի փոխարեն գրի՛ր տրված հոմանիշներից ամենահարմարը:

Ջուրը շատ (սառն, ցուրտ, պաղ) սառն էր, ճիշտ օրվա նման:

Ալեկոծված (սիրտը շուռ եկած, տակն ու վրա եղած, ալեկոծված, հուզված, վրդովված) ծովը ծեծում էր ափերը:

Ինչո՞ւ ես այդպես անշարժ (աներեր, հաստատուն, անսասան, անշարժ, անդրդվելի, անյախտ) նստել՝ փայտ կուլ տվածի նման:

Մարդն այնպես արագ (շուտափույթ, արագ, շուտ, հապճեպ) էր քայլում, կարծես կարևոր մի բանից ուշանում էր:

Փոքրիկը մի քիչ ոտքը կախ գցեց, հետո խիզախեց (համարձակվեց, սիրտ առավ, խիզախեց, հանդգնեց) ու մոտ եկավ:

Ի վերջո այնպիսի մի տաճար կառուցեց (շինեց, կառուցեց, կերտեց), որ բոլորին զարմացրեց իր արվեստով:

8․ Տրված բառերն, ըստ հոմանիշության, բաժանի՛ր հինգ խմբի:

Դժբախտ, թշվառ, անբախտ, չարաբախտ, ապերջանիկ, տարաբախտ,

 հին, հնամենի, հնօրյա, հինավուրց, վաղեմի,

փնթփնթան, դժգոհ, դժկամ,

անկայուն, երերուն, անհաստատ, խախուտ, դողդոջուն

տոկուն, դիմացկուն,  պինդ, ամուր:

9․ Տրված դարձվածքներն արտահայտի՛ր մեկական բառերով:

Պատի ծեփ դառնալ

4-սփրթնել, պայման կապել- պայմանավորվել, քիթը կախել- նեղանալ, բերանը բաց մնալ -զարմանալ, իրեն պատեպատ տալ – նեղսրնել:

10․ Տրված բառերը գործածելով՝ հորինի՛ր պատմություն:

Աշխարհ, շնորհք, ճանապարհ, խոնարհ, արհամարհել:

Աշխարհում շատ դժվարություններ են հանդիպում մարդկանց ճանապարհին: Մարդը պետք է չարհամարհի դրանք և խոնարհ հաղթահարի դժվարություններ և շնորհքով վերաբերվի բոլորին: